De Sint-Laurenstoren, grijs en nors

als een ouderwetse schoolmeester

Bekeek ik thuis liever niet op de ets

van M. de Jongere (ongenummerd)

Te streng, te ontoegankelijk, een straf

om die met je blik te moeten beklimmen

Het ging mij, tien of elf jaar oud, om

de daken in het dal van de stad

Daken van steen, van koek, van lood,

alle daken van betoverd papier

Kleuren die je nauwelijks zag: roestend

oranje, blauwgrijs, vermolmd bruin

Fijne lijntjes van dakpannen die

wegliepen naar wat ik niet kende

Het verleden van vooroorlogse mensen,

verdwenen bij het bombardement

Uit: Reizigers voor alle richtingen, 2004

VI

Een kolossale streep door mijn afzondering

de zaterdagochtend met zijn natte haren

Trams beklimmen knarsend de bruggen

Hoe kan de stad plotseling opstaan, opengaan,

zich uitstrekken tot ver voorbij mijn herinnering  

Het gezwoeg van rijnaken

over de glasscherven van de Maas

Mijn moeder verbergt haar afkeer

van slordige golven en schepen

Mijn vader wijst naar vroeger  

Eindpunt de schuifelende markt

Boven het geroezemoes uit

de holle, hese stem van de Viskoning

Vis? Ik zie vogels verstijven in ijs

Hoor bloemen janken in hun emmers        

XV

Onze stemmen zwerven hol door het huis

Hortend en stotend trekt de kou

door lege kamers  

Buiten concentreer ik me

op mijn voetstappen in de sneeuw

En op de stijfheid van de dag  

Een schelle wind blaast ons vooruit

Op weg naar station Zuid

probeer ik nog altijd te ontsnappen  

Maar als de bevroren trein

met ons afbuigt zie ik Rotterdam vertrekken

Stipjes in de verte worden wij  

Uit: Rotterdam vertrekt, 2010

Voor Thijs van der Veeke (1921-2007)  

Opgepakt op een natte novemberochtend,

machinepistool in je rug, razzia aan de Randweg

Een paar minuten eerder dacht je nog

dat regen die dag de ergste tegenslag zou zijn

Chaotische tocht door bekende straten

Schoten, rennende vrouwen, toegestoken tassen,

terwijl jij niet wist hoe je moest kijken

Een harde grijns kon van levensbelang zijn

Samen met je broers afgevoerd naar het stadion 

Op de eerste ring dreigende mitrailleurs

Jouw grap: stonden we eindelijk opgesteld

in de Kuip, gebeurde het door de Duitsers… 

Daarna de koude tocht naar de Nassaukade

waar grauwe rijnaken klaar lagen

Steeds honderd man als bulkgoed het ruim in,

de nacht in: zitten, staan, of toch op de hurken?

Nooit vergat je in je verhalen de dode 

van die dag, een man duwde het scheepsluik open, 

kreeg een schot door zijn hoofd, viel van de ladder, 

bloedde dood, ze lieten hem liggen, liggen…

Van Amsterdam via Kampen naar Bentheim

Koolsoep, luizen, dysenterie, hakken in bevroren grond

Snelle lessen in overleven: op tijd vertragen, alles eten 

wat eetbaar is en niet vertrouwen op de hemel

Vlucht uit Bremen, artillerievuur, Engelse 

infanteristen wezen de weg, je doorkruiste 

Duitse dorpen als overwinnaar, vrijheid was 

een gulzig beest dat iedere horizon verslond 

De oorlog zat bij ons aan tafel, je vertaalde verre

gestolen dagen, alsof het om een avontuur ging 

Pas jaren later hoorden we het luiden van klokken

ondergronds en het huilen, het ijlen van de doden